آزمایش قندها

مقـدمه و تئوری : 

کربوهیدرات به پلی هیدروکسی آلدئید یا پلی هیدروکسی کتون و یا ترکیباتی که به این دو گروه هیدرولیز میشوند اطلاق میگردد. دسته ای از کربوهیدراتها را که نمیتوانند به ترکیب ساده تری شکسته شوند. مونوساکارید میگویند. گروهی را که در اثر هیدرولیز به دو مولکول مونوساکارید تجزیه شوند دی ساکارید و بالاخره کربوهیدراتهایی که به چندین واحد مونو ساکارید تجزیه میشوند را اولیگوساکارید گویند و چنانچه تعداد واحدهای تشکیل دهندة آن بیش از شش عدد باشد پلی ساکارید نامیده میشود.

مونوساکاریدها را میتوان به دو گروه عمده تقسیم کرد: اگر مونوساکاریدها دارای عامل آلدئیدی باشند آنها را آلدوز و چنانچه عامل کتونی داشته باشند آنها را کتوز مینامند. 

از لحاظ احیا کنندگی نیز قندها را به دو دسته احیا کننده و غیر احیا کننده تقسیم میکنند. قندهای احیا کننده به علت داشتن گروههای احیا کننده آلدئیدی یا کتونی دارای خاصیت فوق هستند. قندهای احیا کننده میتوانند یونهای فلزاتی مثل مس دو ظرفیتی (Cu2+) و یون نقره را در محیط قلیایی احیا کنند. مس دو ظرفیتی پس از احیا به صورت مس یک ظرفیتی (Cu+) در می آید. این یون کمتر از مس دو ظرفیتی در آب محلول است و در نتیجه به صورت رسوب سبز رنگ CuOH یا رسوب قرمز رنگ Cu2O و یا مخلوط زرد رنگی از این دو ترکیب در می آید. اگر PH محیط اسیدی شود (مانند آزمایش بارفورد) و همچنین زمان حرارت دادن کنترل شود، فقط مونو ساکاریدها به این آزمایش جواب مثبت میدهند.

الف) آزمایش مولیش (تمامی قندها جواب مثبت میدهند): اسید سولفوریک غلیظ باعث هیدرولیز اتصالات گلیکوزیدی شده، ایجاد مونوساکارید میکند. مونوساکارید تولید شده آب خود را از دست میدهد و به فورفورال و مشتقات آن تبدیل میشود. سپس این ترکیب با آلفا نفتل کمپلکس بنفش رنگی ایجاد میکند.


ب) آزمایش بندیکت : تمام قندهای احیا کننده اعم از مونوساکاریدها و دی ساکاریدها به این آزمایش جواب میدهند. محلول بندیکت یون مس دو ظرفیتی به صورت کمپلکس سیترات میباشد. در این محلول قلیائی Cu2+ در محیط باقی میماند و بصورت Cu(OH)2 رسوب نمیکند. املاح مس دو ظرفیتی (محلول آبی رنگ) در حضور یک قند احیا کننده، احیا شده و تبدیل به مس یک ظرفیتی (رسوب قرمز آجری رنگ) میشوند


ج) آزمایش بارفود: این آزمایش برای تشخیص مونو ساکاریدها از دی ساکاریدهای احیا کننده است. چنانچه آزمایش احیا قندها در محیط اسید ضعیف صورت گیرد و مدت زمان حرارت دادن کنترل شود، فقط مونو ساکاریدها به علت قدرت احیا کنندگی قوی به این آزمایش جواب مثبت میدهند.

وسایل و مواد مورد نیاز : لوله آزمایش – قطره چکان – محلول قندی –معرف α فنول – معرف بندیکت – معرف بارفود – اسید سولفوریک




روش آزمایش :

الف ) آزمایش مولیش : 
2 میلی لیتر از محلولی که در آن قند وجود دارد برمی داریم.
2 قطره معرف α نفتول به آن اضافه می کنیم.اینها را مخلوط می نماییم.
3 میلی لیتر اسید سولفوریک،خیلی آرام از جداره لوله آزمایش به محلول اضافه می کنیم.
اگر قند موجود باشد رنگ محلول بنفش می شود.


ب ) آزمایش بندیکت : 
1 میلی لیتر از محلول قندی بر می داریم.
2 میلی لیتر معرف بندیکت به ان اضافه می نماییم.
محلول را مخلوط می کنیم.
5 دقیقه در حمام آب گرم قرار می دهیم.
رسوبی به رنگ سبز یا نارنجی ایجاد می شود.


ج ) آزمایش بارفود : 
1 میلی لیتر از محلول قندی بر می داریم.
2 میلی لیتر محلول بارفود به آن اضافه می کنیم.
5 دقیقه در حمام آب گرم به آن حرارت می دهیم.
رسوبی به رنگ سبز یا نارنجی ایجاد می شود که نشان وجود دی ساکارید است.